Panorama van Nederland - Solidariteit tussen Publieke voorzieningen
>13 juni 2023
Koekoeksjong, kanarie of lelijk eendje?
Het zijn bijzondere tijden met zowel internationaal als in eigen land de nodige uitdagingen: oorlog in Europa, economische instabiliteit, wooncrisis, klimaatcrisis… En al deze crises hebben invloed op de overheidsbegroting. Ondertussen stijgt in Nederland de vraag naar zorg. Logisch gevolg is dat de zorg een steeds grotere ‘hap’ uit de overheidsbegroting zal nemen. Gaat dat ten koste van andere publieke voorzieningen of kunnen we de koers verleggen?
Cross-sectoraal gesprek
Daarover discussieerde een groep genodigden tijdens het denktankdiner Panorama van de Zorg van 13 juni jongstleden. Het diner vond plaats in het Rotterdamse Hotel New York en is een initiatief van Blommestein Groep en MSD. De tafelgasten waren niet alleen afkomstig uit de zorgsector. Immers: de vraag hoe we de zorg betaalbaar, goed en toegankelijk kunnen houden (dé doelstelling van het Integraal Zorgakkoord) is een vraag over de inrichting van de samenleving als geheel.
Meer dan kosten
Rode draad in de discussie werd gevormd door spreekwoordelijke vogels. Is de zorg het koekoeksjong in het nest van de verzorgingsstaat dat een wig drijft tussen de solidariteit in publieke voorzieningen? Is de zorg de kanarie in de kolenmijn die als eerste manifest maakt dat we anders om moeten gaan met publieke infrastructuren? Of is de zorg het lelijke eendje dat in een zwaan kan veranderen, en een voorbeeld kan zijn voor de herinrichting van de gehele collectieve sector? Grote vragen die om veel meer gaan dan over kosten.
Lacune
In de levendige discussie kwam een veelheid aan onderwerpen aan bod. Uiteraard is de arbeidsmarkt een issue. De jongste tafelgast gaf aan dat haar generatie sowieso andere ideeën heeft over de werk-privébalans dan oudere werknemers. Een nieuwe balans moet ook gevonden worden in de verhouding preventieve en curatieve zorg en tussen individuele keuzes en een collectief stelsel. En in hoeverre moeten we de klimaatproblematiek integraal meenemen in de (her)inrichting van het zorglandschap? En als we meer uitgeven aan zorg, gaat er dan minder naar defensie of onderwijs?
De grootste lacune in het zorgbeleid, zo was de breed gedeelde mening, is het gebrek aan concrete begrotingsdoelen en de democratische verantwoording daarover in politiek Den Haag. Die vorm kennen we immers niet, waardoor de kaders waarin we over de gezondheidszorg nadenken vrijblijvend blijven. Een pittige conclusie waar pasklare oplossingen nog ontbreken, maar die de noodzaak tot het vinden van nieuwe (handelings)perspectieven onderstreept. Met dit denktankdiner is daar een bijdrage aan geleverd.
GESPREKSPARTNERS
>‘Zowel de professionals als de samenleving willen inhoudelijk veranderingen in zorg en die zijn goed geadresseerd in het IZA.’
Sjaak Wijma, Voorzitter Raad van Bestuur, Zorginstituut Nederland
RECENSIES
>DEELNEMERS
"Temidden van lopende publieke en politieke discussies over de toekomst van de zorg, mocht ik gespreksleider zijn van een vruchtbaar en dus bij tijd en wijle prikkelend debat met vele van de invloedrijkste deelnemers aan die discussies."
"Op 13 juni was ik te gast bij de Blommestein Groep die op uitnodiging van MSD een reflectieavond op de zorg organiseerde waarbij het thema solidariteit centraal stond. Zoals gebruikelijk was er een mooie tafelbezetting met verschillende perspectieven op de zorg. Het gesprek ging over de gevolgen van een polariserend zorgveld, missende gezondheidsdoelen en bedreiging van onze planeet. Onder voorzitterschap van Steven de Waal kwamen de deelnemers tot persoonlijke beloftes, dingen die we morgen anders gaan doen. En dat alles in de prachtige ambiance van Hotel New York, hartje Rotterdam. Dank voor het vernieuwende gesprek."
"Tijdens het denktankdiner ontstond een levendige discussie over de houdbaarheid van de zorg en de mogelijkheden om, ook buiten de zorg, meer in te zetten op gezondheidswinst en het verkleinen van verschillen. Mooi om met een diverse groep bestuurders en experts het gesprek aan te gaan en daarbij ook de eigen aannames en analyses kritisch tegen het licht te houden."
Het is een no brainer te constateren dat de arbeidsmarkt in de zorg grote zorgen baart, echter buitengewoon interessant was het perspectief van het CPB die het geheel in historisch perspectief en vooruitblikkend hadden gezet. Dan lijken de problemen wel mee te vallen de werkgelegenheid kan blijven groeien, is met name een kwestie van de juiste loonpolitiek, interessant dat er ook een ander perspectief ter tafel kwam waarin werd gesteld dat dit probleem wel echt hardnekkig is vanwege voor ons bekende feiten zoals de dubbele vergrijzing. De structurele krapte is er wel degelijk. Natuurlijk werd er ook gesproken over het IZA - de hele discussie- stond overigens in het teken van de vraag of de gezondheidszorg de kanarie in de kolenmijn is of het koekoeksjong ? Nu ben ik als Limburgse opgegroeid met familie die in de mijnen werkten, met die kanarie liep het niet goed af en dat was altijd een enge gedachte. Brengt het IZA de oplossing? Het is een weg die is ingeslagen en naarmate regio’s echt in de benen komen en werkelijk kijken naar de continuïteit van zorg en niet alleen van hun organisatie zal het soelaas bieden. En in de regio, die overigens ook regelmatig het land betreft waar het zeer gespecialiseerde zorg of afspraken die voor alle burgers van belang zijn betreft moeten wel alle keten partners echt worden betrokken. Tja en een eye opener was ook dat de budgettaire effecten van doelmatigheid al meegenomen in de ramingen van CPB toch beperkt zijn. Het was een levendig gesprek met een diversiteit aan partners rond de tafel, al denkend zijn we op huis aan gegaan, alleen echt samen kun je tot verandering komen, een kwestie van doen!
“Panorama van de zorg is een mooie en ook prikkelende uitwisseling van gedachten over hoe de zorg beter kan op een hoog niveau. Tegelijkertijd zorgt de balans tussen de deelnemers ervoor dat ook belangrijke out-of-the-box standpunten op een fijne manier aan de orde kunnen komen.”
"Ik vond het een interessante avond met hoog niveau deelnemers, die allemaal ook goed aan bod kwamen. Goed voorgezeten en gemodereerd ook. De deelnemers waren divers genoeg om elkaar te “bevruchten” en homogeen genoeg om tot gezamenlijkheid te komen. En gezaghebbend genoeg om relevant te zijn. In potentie zit in deze (of een vergelijkbare) groep de potentie om iets op gang te brengen in Nederland."
volgende editie
>Panorama van de Zorg
>NAJAAR 2023